A la recherche du chef perdu

Hij laat me al jaren niet los: Vatel.
Ik heb films over hem gezien, boeken over hem gelezen, zijn portret en dat van zijn baas gegoogled. Zelfs de keuken waar hij werkte bezocht.

Toch blijft een groot deel van zijn leven waarschijnlijk altijd een mysterie, gehuld in 17e eeuwse Parijse nevelen. Waar komt hij vandaan? Heeft hij echt de slagroom uitgevonden? Maar het weinige wat we wél van hem weten, is zeker de moeite waard. En de mythes eromheen trouwens ook.

François Vatel

François Vatel

woensdag 26 mei 2010

Van Vatel naar Watel of Wattel

De naam Vatel hoorde ik een paar jaar geleden voor het eerst.
Mijn nichtjes Michèle en Carlijn Wattel vroegen me of ik ooit van François Vatel had gehoord. Hun moeder en overleden vader vertelden als anekdote dat chefkok / hofmeester Vatel, die kookte voor Lodewijk XIV, een verre voorvader van ons zou zijn.
‘Er is zelfs een film over hem gemaakt een paar jaar geleden, met Gérard Depardieu in de hoofdrol,’ voegden ze er behulpzaam aan toe.

Mijn broer bleek het verhaal te kennen. Net als mijn vader. ‘Maar als dat waar geweest zou zijn, had ik dat vast wel vroeger op school in Middelburg geleerd,’ zei de laatste. Misschien, maar ik vermoed dat de belangstelling voor culinair historische verhalen niet zo groot was als nu toen hij tijdens de Tweede Wereldoorlog op de middelbare school zat.
Reden genoeg dus voor nader onderzoek en om onmiddellijk de film Vatel van Roland Joffé te gaan huren. Het blijkt de openingsfilm van het filmfestival in Cannes 2001 te zijn geweest. Meteen in de eerste scènes ratelen de wielen van de koninklijke rijtuigen al in de richting van het kasteel in Chantilly, terwijl we Vatel zelf (Gérard Depardieu) koortsachtig door het kasteel zien draven om alles in orde te brengen.



Eigenlijk was ik nooit zo’n fan van Depardieu, die ik vooral kende uit Green Card. Maar na het zien van Vatel kan ik me niet meer herinneren waarom. Het is een prachtige kostuumfilm waarin Depardieu Vatel sterk neerzet als een sympathieke Jan Marijnissen avant la lettre, een creatieve vakidioot die zijn meester trouw is in een omgeving vol venijnige hofintriges.
Geen rebel per sé, maar een man die zichzelf, de bedienden en de boeren moet zien te redden in tijden zonder enige vorm van rechtsbescherming voor wie niet van adel was. Al is dit niet het onderwerp van de film, je gaat meteen ook het waarom van de Franse Revolutie een eeuw later begrijpen. Ongeacht of de echte Vatel nu werkelijk een voorvader was of niet, ik sluit Depardieu alvast zonder aarzelen in mijn hart als substituut voorvader omdat hij ons zo overtuigend meeneemt naar de laatste drie dagen van Vatel.

3 opmerkingen:

  1. Beste Froukje, wat ik me afvraag is of de Wattel afstamt van Vatel. Het is namelijk zo dat mijn achternaam Fatels waarschijnlijk wel afstamt van Vatel. In Haarlem wordt de naam Vatels verbasterd naar Fatels tijdens de aankondiging van zijn tweede huwelijk, terwijl bij de betaling van de aankondiging de naam nog als Vatel wordt geschreven. Deze Vatel komt volgens de boeken uit Buccum, hedendaagse Duitsland, toen nog een gedeelte van Nederland maar daar komt zijn naam niet voor. Van zijn eerste huwelijk is niet bekend.
    wellicht stammen we van dezelfde voorvader af.
    Mvg Peter Fatels

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Beste Peter,
      Onze Wattels komen uit Zeeland, en daar zijn ze als Hugenoten ooit terecht gekomen, dat weten we in elk geval zeker.
      In het Frans zijn de V en de W verwant, de W heet daar dan ook 'double V'. Zoals je aan de enig bewaarde handtekening van Vatel kunt zien (bovenaan de website) schreef hij het zelf ook wel met een W. Schrijfwijze van je naam was eigenlijk niet belangrijk in die tijd, dat kwam pas na Napoleon.
      Neemt niet weg dat mijn broer (ook een Wattel) thuis een prent heeft van een of ander landgoed in Tjechië of daar in de buurt wat ook Wattel heet. Tja, wie weet zijn er wat afstammelingen uitgewaaierd. Of we er ooit achter zullen komen?
      Groet,
      Froukje

      Verwijderen
  2. Beste Peter,
    Zoals je aan de handtekening boven kunt zien, schreef Francois zelf zijn naam ook wel eens met een W of dubbele t. Dat kon toen nog, want pas in de de tijd van Napoleon werd een vaste achternaam met vastliggende spelling verplicht.
    Ik weet al sinds mijn kindertijd niet beter dan dat wij afstammen van de Hugenoten, de familie komt van oudsher uit Zeeland, waar er veel Wattels zijn.
    Ik ben nog bezig met het opsporen van voorouders, tot ongeveer 1750 lukt dat wel, zeker via internet daarvoor wordt het lastig.
    Dus wie weet, wellicht zijn jullie ook Hugenoten!
    Groet,
    Froukje

    BeantwoordenVerwijderen